Χολολιθίαση και εγκυμοσύνη: Πόσο συχνό φαινόμενο είναι και πότε πρέπει να μας ανησυχεί;

Η χολολιθίαση ή αλλιώς πέτρες στη χολή αποτελεί η παρουσία λίθων εντός της χοληδόχου κύστεως. Η κύρια λειτουργία αυτής είναι η αποθήκευση της χολής, η οποία διοχετεύεται στο λεπτό έντερο μετά τα γεύματα με στόχο την πέψη. Τα συμπτώματα στη χολολιθίαση ξεκινούν ως παρουσία συγκριμάτων ή ασυμπτωματικών λίθων εντός της χοληδόχου κύστεως και μπορούν να εξελιχθούν σε επεισόδια κολικών ή φλεγμονώδους διεργασίας.

Επιδημιολογικά στοιχεία έχουν δείξει ότι ο κίνδυνος ανάπτυξης λίθων στις  γυναίκες είναι 2-3 φορές μεγαλύτερος σε σχέση με αυτόν στους άντρες ενώ η εγκυμοσύνη από μόνη της αυξάνει κατά πολύ αυτή την πιθανότητα. Συγκεκριμένα το 8% των εγκύων θα αναπτύξει χολόλιθους αλλά μόλις το 1% θα παρουσιάσει κλινικά συμπτώματα, από αυτό το 1%, επιπλοκές καταγράφονται μόνο στο 10% ( καθησυχαστικές μελέτες για τη νέα γυναίκα).

Παθοφυσιολογικά, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης η υψηλή συγκέντρωση ορμονών στο σώμα, η αύξηση του σωματικού βάρους, η καθυστερημένη κένωση της χοληδόχου και το αυξημένο στρες επηρεάζουν τον πεπτικό σωλήνα με αλλαγές υπερευαισθησίας, κινητικότητας και διαπερατότητας, ενεργοποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος και αλλαγές στη χλωρίδα του εντέρου. Όλες αυτές οι καταστάσεις συντελούν στη δημιουργία λίθων στη χοληδόχο κύστη.

Συμπτώματα

Η συμπτωματολογία από τις επιπλοκές της χολολιθίασης δε διαφέρει σημαντικά με αυτή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει πόνο στο δεξιό κοιλιακό χώρο, περίπου κάτω από τις πλευρές του θώρακα, ενώ συχνές είναι και οι ενοχλήσεις στη περιοχή του στομάχου, κάτω από το στέρνο, και ίσως και πίσω δεξιά παρασπονδυλικά, στην πλάτη Ο οξύς πόνος μπορεί να διαρκέσει από λεπτά έως ώρες και συνήθως εμφανίζεται μετά από πλούσιο γεύμα, ενδέχεται να ξεκινήσει κατά τη διάρκεια της νύχτας. Άλλα συμπτώματα και σημεία είναι η δυσπεψία, ναυτία, έμετοι, ανορεξία, πυρετός ενώ πιο ανησυχητικά αποτελούν η κίτρινη χροιά ματιών και δέρματος, τα σκούρα ούρα και ο αποχρωματισμός (γκρι) των κοπράνων.

Οι ασθενείς που πάσχουν από τέτοιου είδους συμπτώματα, οφείλουν να εξεταστούν το συντομότερο από κάποιον ειδικό καθότι πρέπει να αποκλειστούν άλλες καταστάσεις που μιμούνται τέτοιου είδους συμπτώματα, όπως πεπτικό έλκος, παγκρεατίτιδα, ηπατίτιδα, γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις παθήσεις, κακοήθειες, πνευμονία, καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβητική κετοξέωση κ.α. Ο αποκλεισμός πληθώρας άλλων παθολογικών διαγνώσεων όταν υπάρχουν αυτά τα συμπτώματα είναι καθοριστικής σημασίας, για να τεθεί η διάγνωση της συμπτωματικής χολολιθίασης.

Διάγνωση

Η διαγνωστική προσπέλαση γίνεται – μετά από λεπτομερή λήψη ιστορικού και ενδελεχή κλινική εξέταση – με υπερηχογράφημα άνω κοιλίας που έχει ευαισθησία και ειδικότητα 95% και 100% αντίστοιχα. Η διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας έχει θέση σε αποτυχία διάγνωσης εκ του υπερηχογραφήματος λόγω σωματοδομής ή σπασμού της χοληδόχου κύστεως. Σημαντικές είναι και οι εξετάσεις αίματος και συγκεκριμένα δείκτες φλεγμονής (WBC, CRP, TKE), τρανσαμινάσες, χολερυθρίνη, αμυλάση, αλκαλική φωσφατάση και γ-GT.

Αντιμετώπιση

Ενώ η θεραπεία της συμπτωματικής χολολιθίασης είναι η ολική αφαίρεση του οργάνου – και όχι μόνο των λίθων, όπως γίνεται στους νεφρούς – η θεραπεία κολικού χοληφόρων ή χολοκυστίτιδος κατά την εγκυμοσύνη είναι κυρίως συντηρητική και συμπτωματική.

Συντηρητική θεραπεία:

• παύση λήψης τροφής για κάποιες ώρες
• χορήγηση υγρών
• χορήγηση αντιβιοτικών (λαμβάνοντας υπόψη τη βαρύτητα της νόσησης και το 3μηνο της κύησης)
• χορήγηση ισχυρών αναλγητικών (αποκλείονται τα Μη Στεροειδή Αντιφλεγμονώδη γιατί επηρεάζουν το έμβρυο)
• χορήγηση αντιεμετικών φαρμάκων

Σε περιπτώσεις μετανάστευσης πετρών εντός χοληφόρου δέντρου μπορεί να απαιτηθεί μια παρεμβατική εξέταση, παρόμοια με αυτή της γαστροσκόπησης, που καλείται ERCP, για την απομάκρυνση των λίθων και την ύφεση των συμπτωμάτων.

Χολολιθίασης στην εγκυμοσύνη

Αν παρ’ όλο την αγωγή, τα συμπτώματα επιμένουν και δεν υφίεται η φλεγμονή, τότε η χειρουργική αφαίρεση της χοληδόχου είναι η μόνη θεραπεία, η οποία, μάλιστα, αποτελεί τη δεύτερη πιο συχνή χειρουργική ένδειξη κατά τη κυοφορία (1 στις 1600 κυήσεις). Η επέμβαση διενεργείται ελάχιστα επεμβατικά μέσω μικρών οπών στο κοιλιακό τοίχωμα. Η ασθενής κινητοποιείται άμεσα μετά την επέμβαση και εξέρχεται την ίδια ή την επομένη ημέρα. Προτείνεται η χειρουργική παρέμβαση κατά το δεύτερο τρίμηνο της κύησης ή αρχές του τρίτου για την ασφάλεια του εμβρύου.

Η συμπτωματική παρουσία λίθων στη χοληδόχο κύστη προϋποθέτει κάποιες αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες και συγκεκριμένα:

• αποφυγή λιπαρών τροφών
• αποφυγή τηγανητών και γλυκών
• αποφυγή γαλακτοκομικών με πλήρη λιπαρά, αυγών και κόκκινου κρέατος
• αποφυγή ροφημάτων σοκολάτας και λιπαρών σαλτσών και καυτερών καρυκευμάτων

Παράγοντες κινδύνου για τη δημιουργία λίθων στη χοληδόχο κύστη αποτελούν

• γενετική προδιάθεση (κυρίως σε Α’ βαθμού συγγενείς)
• μέση ηλικία
• η σημαντική έκκριση οιστρογόνων και προγεστερόνης
• σακχαρώδης διαβήτης
• υπερέμεση κύησης
• ηπατίτιδα Β και C
• λιπαρή δίαιτα
• σημαντική αύξηση σωματικού βάρους

Παράγοντες προστατευτικοί για τη δημιουργία λίθων στη χοληδόχο κύστη αποτελούν

1. η σωματική άσκηση
2. ο θηλασμός
3. η κατανάλωση καφέ
4. η κατανάλωση λαχανικών και φαγητών πλούσιων σε φυτικές ίνες
5. η πρόσληψη βιταμίνης C και συμπληρωμάτων σιδήρου
6. η πρόσληψη στατινών και ursofalk επί ενδείξεων

Η πρόγνωση των ασθενών με συμπτωματική χολολιθίαση είναι πολύ καλή και δε φαίνεται η νόσος να επηρεάζει το προσδόκιμο ζωής αυτών, σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Σε περιπτώσεις  εκτεταμένης φλεγμονής με διάτρηση ή λιθιασικής χολοκυστίτιδας τα ποσοστά νοσηρότητας και θνητότητας μπορεί να ανέβουν σημαντικά.

Για αυτούς τους λόγους, θα πρέπει να συμβουλεύονται όλοι υπεύθυνα τον ιατρό τους και να μην καταφεύγουν στη λύση του διαδικτύου και άλλων μη έγκυρων πηγών.  Είναι σημαντικό πάντα να λαμβάνουμε πληροφορίες από αξιόπιστες πηγές και δη όταν πρόκειται για την υγεία μας.